Πού θα φτάσει στο Αιγαίο ο Eρντογάν για να πάει στις κάλπες;

Είτε ο τούρκος πρόεδρος κάνει εκλογές στην προγραμματισμένη ημερομηνία, σε έναν χρόνο από σήμερα, είτε τις επισπεύσει, είναι βέβαιο ότι η Ελλάδα θα βρίσκεται σε καθεστώς διαρκούς πίεσης, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για τα εσωτερικά θέματα. Διότι εκλογές έχει να κάνει και η Ελλάδα…

Κάθε γεωπολιτική και στρατηγική ανάλυση σχετικά με τον ρόλο της Τουρκίας στην περιοχή και τους μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους της περιέχει σημαντικές δόσεις αλήθειας σχετικά με τον τρόπο που σκέφτονται όλοι εκείνοι που απαρτίζουν το βαθύ κράτος στην Αγκυρα. Ωστόσο, αυτή τη στιγμή το κρεσέντο προκλήσεων κατά της Ελλάδας από την Αγκυρα, μάλιστα με τον Ταγίπ Ερντογάν να δίνει το εναρκτήριο λάκτισμα μετά το περίφημο «Μητσοτάκης γιοκ», έχει μια αποκλειστική αφορμή: την προσπάθεια του προέδρου της Τουρκίας να συσπειρώσει το κοινό του ενόψει των εκλογών του 2023 ή όποτε κρίνει ότι το τάιμινγκ είναι καλύτερο για το ΑΚΡ. Ως πού μπορεί να το φτάσει ο Ερντογάν είναι το πραγματικό ερώτημα, ιδιαίτερα καθώς διαψεύδονται, και μάλιστα παταγωδώς, οι υπερατλαντικές ελπίδες ότι ο ουκρανικός πόλεμος θα βάλει τις περιφερειακές φιλοδοξίες της Αγκυρας στον πάγο;

Το σύνολο των αρνητικών σεναρίων σχετικά με το πώς θα κινηθεί η Αγκυρα φέτος το καλοκαίρι έχουν στο επίκεντρό τους μια παραδοχή: οι Τούρκοι έχουν αποφασίσει να αμφισβητήσουν με τρόπο ενεργό το στάτους κβο στο Αιγαίο. Το πεδίο της αντιπαράθεσης δεν θα είναι η Ανατολική Μεσόγειος, δεκάδες μίλια από την Κρήτη και το Καστελόριζο, με πληροφορίες που άγγιζαν το ευρύ κοινό παρά μόνο διαμεσολαβημένες, αλλά το Αιγαίο, όπου οι κινήσεις των πολεμικών πλοίων και οι αερομαχίες είναι ορατές σε όλα τα νησιά. Μια νέα αντιπαράθεση του στόλου α λα «Ορούτς Ρέις» (καλοκαίρι-φθινόπωρο 2020) μπορεί να εξελιχθεί ενώ στο Αιγαίο περιπλέουν και οι στόλοι ΝΑΤΟ και Ρωσίας, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Μπορεί μια τέτοια κρίση να είναι ελεγχόμενη; Η απάντηση είναι απλή: «Μέχρις ενός σημείου». Και τούτο διότι όσα προαναγγέλλει η Αγκυρα εμπεριέχουν τον πολύ σοβαρό κίνδυνο του ατυχήματος.

Σε πρωτεύουσες όπως η Ουάσιγκτον, οι Βρυξέλλες, το Παρίσι, το Βερολίνο, η πιθανότητα σοβαρής κρίσης στο Αιγαίο, με τον ουκρανικό πόλεμο να εξελίσσεται χωρίς διακοπή και προοπτική μείωσης της έντασης, θεωρείται μικρή. Ωστόσο οι Δυτικοί έχουν πέσει ξανά έξω. Οι πλέον προωθημένοι θεωρούν ότι η Αγκυρα απλώς χρησιμοποιεί την Ελλάδα και το Αιγαίο ως κύμβαλο προκειμένου οι γκρίνιες του Ερντογάν, για τα F-16, τα F-35, το εμπάργκο όπλων και τον ρόλο του περιφερειακού χωροφύλακα, να ακουστούν στην Ουάσινγκτον. Αλλωστε, λένε, αντιστοίχως κινείται ο Ερντογάν και στο θέμα του ΝΑΤΟ, μπλοκάροντας τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις ανάμεσα στη Συμμαχία και σε Φινλανδία και Σουηδία.

Ωστόσο υπάρχουν και θέματα τα οποία πουλάνε στην εθνικιστική τουρκική κοινή γνώμη και συνδέονται και με τις στρατηγικές βλέψεις της Αγκυρας στην περιοχή. Το 2023, έτος εκλογών στην Τουρκία, συμπληρώνονται 100 χρόνια από την ίδρυση της σύγχρονης Τουρκικής Δημοκρατίας, κατασκεύασμα σε σημαντικό βαθμό της Συνθήκης της Λωζάνης, την οποία ο Ερντογάν δεν συμπαθεί ιδιαιτέρως. Από πλευράς των Τούρκων, η Συνθήκη της Λωζάνης συνιστά ανατροπή της Συνθήκης των Σεβρών και περιγράφεται εντός της γειτονικής χώρας περίπου ως ύβρις κατά του Τουρκισμού και, βεβαίως, αποτελεί το επιστέγασμα του πολέμου της ανεξαρτησίας, δηλαδή της καταστροφής του Μικρασιατικού Ελληνισμού.

Τα τελευταία χρόνια η κυβέρνηση Ερντογάν περιγράφει πολιτικές, όπως η «Γαλάζια Πατρίδα», το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο και, εσχάτως, η απαίτηση για αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, μάλιστα με απειλή αμφισβήτησης της κυριαρχίας τους σε αντίθετη περίπτωση, ως απαρχή αποξήλωσης και της Συνθήκης της Λωζάνης. Αν τα πρώτα 100 χρόνια ήταν περίοδος κατοχύρωσης του τουρκικού κράτους, τα επόμενα θα είναι ο αιώνας της αυτοκρατορικής επιστροφής. Διόλου τυχαίες οι καμπάνιες περί «Turkaegean», η ανακάλυψη του Τζαχά, ενός σελτζούκου εμίρη και πειρατή που τρομοκρατούσε στα τέλη του 11ου αιώνα το Αιγαίο από το ορμητήριό του στη Σμύρνη και η γενικότερη εργαλειοποίηση κάθε ίχνους της σελτζουκικής και οθωμανικής ιστορίας που μπορεί να δικαιολογήσει τις βλέψεις της στη θάλασσα.

Είτε ο Ερντογάν κάνει εκλογές στην προγραμματισμένη ημερομηνία, σε έναν χρόνο από σήμερα, είτε τις επισπεύσει, είναι βέβαιο ότι η Ελλάδα θα βρίσκεται σε καθεστώς διαρκούς πίεσης, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για τα εσωτερικά θέματα. Διότι εκλογές στο επόμενο χρονικό διάστημα δεν έχει να κάνει μόνο η Τουρκία, αλλά και η Ελλάδα.

Check Also

The Western Balkans At A Crossroads: An Old War From In New Geopolitical Compositions (Part II) – OpEd

The Western Balkans is transforming into one of the primary fronts of confrontation between global …